Elektrikli Araçlarda OTA (Over-the-Air) Güncellemeler Nasıl Çalışır?

Elektrikli otomobil yazılım güncelleme işlemi kullanıcıların kolaylıkla yürütebileceği bir süreçtir. Üretici yeni bir yazılım güncellemesi hazırladığında bu güncellemeyi bulut tabanlı sunucuya yükler. Ardından sistem üzerinden uygun araçlara bildirim gönderir.

Araç sahibi güncelleme bildirimini aldığında süreci hemen başlatabileceği gibi başka bir zamana da erteleyebilir. Uygun zaman belirlendiğinde araç Wi-Fi veya hücresel bağlantı üzerinden OTA sunucusuna bağlanır ve güncelleme paketini indirir. Yükleme süreci boyunca araç ekranında tahminî bekleme süresi gösterilir. Araçtaki her modül bağımsız olarak güncellenir. Örneğin navigasyon sistemindeki bir güncelleme fren, motor ve benzeri başka sistemleri etkilemez. İndirme tamamlandıktan sonra sistem güncellemeyi yükler ve aracı yeniden başlatır. 

Yeniden başlatmanın ardından yeni yazılım devreye girer. Sistem başlangıç kontrolleriyle test edilir; yanlışlıklar, performans sapmaları ya da uyumsuzluk durumları denetlenir. Eğer bir sorun çıkarsa araç önceki kararlı yazılım sürümüne otomatik olarak geri döner.

Güncellemeler tam versiyon yerine delta (fark) paketi şeklinde hazırlanır. Üretici firma tüm firmware sürümünü aktarmak yerine yalnızca eski ve yeni sürümler arasındaki farkları gönderir. Bu sayede kullanılan verinin miktarı düşer, indirme süresi kısalır.

Hangi Sistemler OTA ile Güncellenebilir?

Elektrikli araçlarda yazılım, motorun kontrolünden farların işleyişine kadar her şeyin yönetilmesini sağlar. Elektrikli araç OTA güncellemeleri pek çok parçanın işleyişini optimize edebilir. OTA güncellemeleri iki ana kategoriye ayrılır: SOTA (Software Over-the-Air) ve FOTA (Firmware Over-the-Air).

SOTA güncellemeleri navigasyon ve multimedya sistemi gibi yazılım bileşenlerini kapsar. FOTA güncellemeleriyse batarya yönetim sistemi gibi donanım bileşenlerini kontrol eden daha derin seviye firmware güncellemelerini içerir. Öne çıkan sistem güncellemeleri şöyle sıralanabilir: 

• Batarya Yönetim Sistemi (BMS): Batarya Yönetim Sistemi bataryanın performansını izler, sistemi sürekli olarak kontrol eder ve gerekli durumlarda müdahalede bulunur. BMS güncellemeleri aracın performansını yükseltir ve bataryanın ömrünü uzatır. Güncellemeler sayesinde bataryanın şarj-deşarj algoritmaları, sıcaklık kontrolü ve rejeneratif frenleme sistemlerinin hassasiyeti optimize edilebilir. 
• Multimedya ve Bilgi-Eğlence Sistemi: Navigasyon, kullanıcı arayüzü ve eğlence uygulamaları gibi sistemler OTA güncellemelerinin sıkça yapıldığı parçalar arasında yer alır. Bu güncellemeler görsel iyileştirmeleri, harita yenilemelerini, ses yazılımlarını ve uygulama entegrasyonlarını içerir. 
• Gelişmiş Sürücü Destek Sistemleri (ADAS): ADAS; şerit takip, önden çarpışma uyarısı, otomatik frenleme ve adaptif hız sabitleme gibi özellikleri içerir. Bu sistemlerin algoritmaları, sensörlerin verileri ve karar destek yazılımları OTA güncellemeleri kapsamında iyileştirilir. ADAS güncellemeleri sürüş konforunu ve güvenliğini artırır.
• Sürüş Dinamikleri ve Kontrol Sistemleri: Güç aktarma mekanizmaları, şasi, motor ve denge kontrolü gibi bileşenleri kapsar. OTA güncellemeleri sayesinde direksiyon tepkileri iyileştirilebilir, farklı sürüş modlarının hassasiyet ayarları yapılabilir. 

OTA Güncellemelerinin Avantajları

Elektrikli araçlarda yazılım güncellemeleri pek çok avantaj sunar. 

Performans Artışı

OTA güncellemeleri motor kontrol sistemleri ve BMS gibi kritik bileşenlerde herhangi bir donanım değişikliği gerektirmeden optimizasyon imkânı sunar. Bu sayede aracın hızlanması, menzili ve enerji verimliliği gibi performans parametrelerinde artış sağlanabilir.

Yeni Özelliklere Erişim

Güncellemeler araçlara yeni özellikler ekleyerek kullanıcı deneyimini optimize eder. Bu özellikler arasında gelişmiş sürüş destek sistemleri (ADAS), multimedya entegrasyonları ve hassasiyet oranları optimize edilen sürüş modları bulunur.

Hızlı Güvenlik Yamaları

Güvenlik açığı tespit edildiğinde üreticiler hızlıca düzeltme güncellemeleri yayınlayabilir. Hızlı güvenlik yamaları araçların özellikle siber saldırılara karşı korunmasına yardımcı olarak güvenli kullanım imkânı tanır.

Sürekli İyileştirme

OTA güncellemeleri sayesinde araçlar satış sonrasında bile gelişmeye devam eder. Birkaç yıl önce alınan bir aracın sürüş konforu artırılabilir veya araç daha önce sahip olmadığı eğlence fonksiyonlarına kavuşabilir. 

Zaman ve Maliyet Tasarrufu

Elektrikli araç güncelleme uzaktan yapıldığında sürücülerin basit düzeltmeler ve yazılım kaynaklı yenilemeler için yetkili servise gitme ihtiyacı ortadan kalkar. Bu avantaj hem zaman kaybını önler hem servis maliyetlerini azaltır.

Aracın Ömrünü Uzatma

OTA güncellemeleri, araçların yazılımlarını güncel tutarak donanımın verimli çalışmasını sağlar. Bu sayede elektrikli araçların ömrü uzar ve ikinci el değerleri korunur.

Güvenlik ve Veri Gizliliği İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kullanıcılar yalnızca resmî kaynaklardan gelen elektrikli araç OTA güncelleme bildirimlerini kabul etmelidir. Üreticiler yazılımın doğru araca güvenli bir şekilde ulaşmasını ve yetkisiz müdahalelerin engellenmesini sağlamak için çok katmanlı güvenlik protokolleri uygular. Her güncelleme paketi üreticinin dijital imzasıyla doğrulanır. Bu imzanın bulunmadığı yazılımların araca yüklenmesi sisteme zarar verebilir. 

Üretici firmanın resmî olarak duyurduğu güncellemeler yasal düzenlemelere uymak zorundadır. Bu sayede veri gizliliği ve güvenliği yalnızca izin verilen bilgilerin işlenmesi yoluyla korunabilir.

Bir siber saldırganın güncellemeyi taklit ederek araca kötü niyetli yazılım (malware) yüklemesi sistemin kontrolünün kaybedilmesine yol açabilecek büyük bir risktir. Bu yüzden güncelleme paketlerinin araç ve sunucu arasındaki transferinin TLS gibi güçlü şifreleme protokolleriyle korunması önerilir.

Araç içi ağ protokolleri (CAN, LIN, FlexRay) üzerinden gerçekleşen iletişim de şifrelenmeli ve izlenmelidir. Bir saldırgan bilgi-eğlence sistemine sızarak kritik sistemlere erişimeyi hedefleyebilir. Üreticiler bu nedenle sistemleri izole eden güçlü ağ güvenlik önlemleri uygular. 

Türkiye'nin ilk elektrikli araba kiralama platformu Voltify olarak yenilikçi mobiliteye geçişinize destek oluyoruz. Abonelik sistemimizle peşinatsız sözleşme başlangıcı imkânı sunuyor, sınırsız vaka ve tutar beyan hakkı tanıyoruz. Geniş araç filomuzdan dilediğiniz modeli tercih ederek hemen elektrikli araç kullanmaya başlayabilirsiniz.