Torque Vectoring Nedir? Elektrikli Araçlardaki Akıllı Güç Dağılımı

Güvenli, keyifli ve dinamik bir sürüş için artık sadece güçlü motorlar yeterli değil. Otomotiv dünyasında sürüş destek teknolojileri gibi modern donanımlar her geçen gün daha fazla önem kazanıyor ve özellikle elektrikli araçların gelişimini destekliyor. Bu teknolojilerden biri olan torque vectoring, araçları performans ve güvenlik açısından çok daha iyi bir noktaya taşıyor. Peki, torque vectoring nedir ve nasıl çalışır? Gelin, bu gelişmiş teknolojiyi detaylıca inceleyelim. 

Torque Vectoring Nedir, Ne İşe Yarar?

Gelişmiş bir sürüş teknolojisi olan torque vectoring, bir aracın tekerleklerine uygulanan gücün (torkun) dengeli şekilde dağıtılmasını sağlar. Türkçeye tork vektörü olarak çevrilen bu sistem, viraj alma sırasında her bir tekerleğe farklı seviyede tork göndererek aracın yol tutuşunu ve direksiyon tepkisini artırır. Böylece aracın sürüş dinamikleri iyileştirilir. Ayrıca araç yüksek hızdayken manevra kabiliyeti artar ve bu da sürüşü daha güvenli hâle getirir.

Örneğin bir virajda sağa doğru orta hızda dönüş yaparken aracın sol arka tekerleğine biraz daha fazla tork verilirse araç dönüş yönüne doğru hafifçe itilir. Bu durum, direksiyonu normalden daha az çevirerek virajı almayı sağlar. Yani torque vectoring sistemi normalden daha yüksek hızlarda dönüş yapabilme imkânı sunar. Torque vectoring sisteminin sürüş keyfini artırma, dengeli sürüş ve yüksek yol tutuş gibi olumlu etkileri de bulunur.

Elektrikli Araçlarda Torque Vectoring Neden Daha Etkilidir?

Torque vectoring sistemi, virajlarda aracın daha dengeli ve sabit kalmasını sağlar. Ayrıca kaygan veya bozuk zeminlerde performansı güvenli hâle getirir. Elektrikli araçlarda bu avantajlar çok daha güçlü şekilde hissedilebilir. Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Elektrik motorları, araç henüz hareket halinde değilken bile maksimum torku üretebilir. Bu da hem virajlarda hem ani hızlanma gerektiren durumlarda sürücülere destek sağlar.

• İçten yanmalı motorlarda mekanik sistemler kullanıldığından tepki süresi elektrik motorlarına göre daha uzundur. Oysa elektrikli araçlarda kullanılan yazılımlar sayesinde bu süreç milisaniyeler içinde tamamlanır. Yani direksiyon hareketleri, sensörler ve yol koşulları değiştiğinde torque vectoring sistemi anında tepki verir.

• Elektrikli araçlarda bulunan çoklu motorlu yapı, her tekerleğe ihtiyaca göre tork gönderir. Böylece çekiş en güçlü tekerleğe yönlendirilir. Bu da kayma riskini azaltırken sürüşü daha kontrollü hâle getirir.

Yukarıdaki nedenlere bağlı olarak elektrikli araçlardaki torque vectoring sisteminin geleneksel araçlardaki torque vectoring sistemine oranla daha etkili performans gösterdiği söylenebilir. 

Torque Vectoring Sistemi Nasıl Çalışır?

İçten yanmalı motora sahip araçlarda tork vectoring sistemi genellikle mekanik parçalarla çalışır. Ancak elektrikli araçlardaki tork vektörü sistemi biraz daha farklıdır. Her tekerleği bağımsız olarak hareket ettiren çoklu motorlar, yazılımlar aracılığıyla kontrol edilir. Bu da her bir motorun ne kadar tork üretmesi gerektiğine dair kararın yazılım tarafından alınmasını sağlar.

Torkun, torque vectoring sistemi aracılığıyla sol ve sağ tekerleklere bağımsız olarak dağıtılması, aracın viraj alma davranışını da doğrudan etkiler. Otomobillerde kullanılan tork yönlendirme sistemi; özel diferansiyeller, kavrama mekanizmaları ve bunları yöneten yazılımlardan oluşur. Tüm bu bileşenler viraj alırken dışta kalan tekerleğe daha fazla tork gönderir ve aracın dönüşünü optimize eder.

Elektrikli araçlardaki tork vektörü sisteminde sadece motorlar değil, aynı zamanda tüm alt sistemler (mekanik sistemler, elektrikli sistemler ve kontrol birimleri) uyum içinde çalışır. Bu uyum, araçların geliştirme sürecinin erken aşamalarında bu sistemlerin birbirleriyle olan etkileşimlerinin doğru şekilde analiz edilmesinin bir sonucudur. Yapılan gerçekçi modellemeler sayesinde alt sistemlerin genel araç performansı üzerindeki etkileri görülebilir ve buna uygun gereksinimler tasarımın en başında belirlenebilir.

Torque Vectoring Sisteminin Sürüş Performansına Katkıları

Torque vectoring sisteminin sürüş performansı üzerindeki olumlu etkileri şunlardır: 

• Aracın dönüşü sırasında iç tekerleklerden dış tekerleklere doğru güç aktarımı olduğundan araç daha keskin dönüşler yapar.

• Ani şerit değişimi ya da manevra gerektiği durumlarda, torque vectoring sistemi tekerlekler arası torku dengeleyerek aracın yol çizgisinde kalmasına yardımcı olur. Böylece aracın ani manevralarda yoldan çıkma riski azalır.

• Torkun en iyi tutuş sergileyen tekerleğe aktarılmasıyla birlikte aracın kayma riski minimize edilir. Bu da hem daha güçlü bir ivmelenme hem zeminle maksimum etkileşim (yere basma gücü) anlamına gelir.

Kısacası torque vectoring sistemi, hem virajları dönerken hem hızlanma sırasında aracın kontrolünü, performansını ve güvenliğini önemli ölçüde artırır. Torque vectoring sistemine sahip araçlar hem sürüş keyfi hem araç kontrolü açısından ciddi avantajlar sağlar.

Torque Vectoring Kullanan Elektrikli Araç Modelleri

Ortaya çıktığı dönemlerde genellikle spor otomobillerde kullanılan torque vectoring, bugün günlük kullanılan araçlarda da tercih edilen bir teknoloji. Bu teknolojinin kullanıldığı popüler araçlardan bazıları şunlar:

Porsche Taycan

Porsche Taycan modeli; Turbo, Turbo S ve 4S modellerinde hızlı ve hassas bir torque vectoring sistemi kullanır. Bu modellerde kullanılan torque vectoring teknolojisi mekanik sistemlerle kıyaslandığında 10 kat daha hızlı tepki verir.

Tesla Model S Plaid

Tesla Model S Plaid, üçlü motor düzeni ve track mode özelliği sayesinde her tekerleğe bağımsız tork gönderebilir.

Nissan Ariya

Nissan Ariya, e-4ORCE sistemiyle kontrol edilen AWD ve torque vectoring teknolojileri sayesinde özellikle yol tutuşta önemli avantajlar sağlar.

Audi e-Tron

Audi e-Tron, e-Tron Sportback ve e-Tron S modellerinin ön ve arka aksında birer elektrik motoru ve dört çeker torque vectoring sistemi bulunur. Özellikle e-Tron S modeli, arka tekerlekler arasında 220 Nm'ye kadar tork farkı yaratabilir.

Torque vectoring teknolojisinin sürüş ve güvenlik üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle bu teknolojinin kullanıldığı araç sayısı her geçen yıl artış gösterir.

Günümüzün elektrikli araçları yalnızca torque vectoring değil, daha pek çok modern teknolojiyle donatılmıştır. Biz de Voltify olarak modern teknolojilerle donatılan ve sürüş keyfini artıran elektrikli araçlar için kiralama hizmeti sunuyoruz. Tüm bireysel ve kurumsal elektrikli araç kiralama ihtiyaçlarınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.